Ludzki genom na zamówienie. O krok od boskiej technologii
Jeszcze niedawno wydawało się to domeną science fiction – dziś jesteśmy o krok od rzeczywistości, w której człowiek nie tylko odczytuje kod genetyczny, ale zaczyna go tworzyć od podstaw. Projekt o roboczej nazwie Synthetic Human Genome Project stawia sobie za cel coś, co dotychczas brzmiało jak wizja rodem z futurystycznych filmów: zbudowanie ludzkiego DNA w laboratorium, cząsteczka po cząsteczce.
Tworzenie syntetycznego DNA
Projekt Synthetic Human Genome Project ma jasno sprecyzowany cel: opracowanie metod pozwalających na konstruowanie sekwencji DNA od zera, w warunkach laboratoryjnych. W przeciwieństwie do dotychczasowej wiedzy, która opiera się głównie na odczycie genomu ludzkiego, nowa inicjatywa zakłada aktywne tworzenie syntetycznego chromosomu.
Naukowcy chcą w ten sposób lepiej zrozumieć, jak działają konkretne geny, jak wpływają na zdrowie i rozwój organizmu – i jak można je modyfikować, by służyły człowiekowi. Dzięki hodowli komórek zawierających sztucznie stworzony materiał genetyczny możliwe będzie testowanie działania genów bez konieczności ingerencji w zarodki czy organizmy żywe.
To nie tylko krok w stronę bardziej etycznych badań, ale również sposób na szybsze i bezpieczniejsze testowanie leków, terapii oraz potencjalnych sposobów leczenia chorób genetycznych. Genom przestaje być tylko księgą do odczytu – staje się instrukcją, którą możemy edytować i składać samodzielnie.
Naukowcy przechwycili tajemniczy sygnał z kosmosu. Źródło ich zaskoczyłoKomórki odporne na choroby i terapia genowa na życzenie
Zespół badawczy zaangażowany w projekt nie ukrywa, że potencjalne zastosowania technologii syntetycznego DNA są przełomowe. Możliwość tworzenia materiału genetycznego z pełną kontrolą nad jego strukturą może pozwolić na projektowanie komórek odpornych na konkretne choroby, a nawet takich, które będą w stanie regenerować uszkodzone tkanki, np. mięśnia sercowego po zawale czy fragmentów wątroby.
To także ogromny krok naprzód w kierunku rozwoju terapii opóźniających procesy starzenia i zwalczających choroby przewlekłe, dotąd uważane za nieuleczalne. Syntetyczne DNA może być wykorzystywane do tworzenia modeli chorób w laboratoriach, umożliwiając precyzyjne testowanie leków i terapii bez ryzyka dla pacjentów.
Jak zauważa dr Julian Sale z MRC Laboratory of Molecular Biology, to może być gigantyczny krok dla biologii – porównywalny z odkryciem struktury DNA czy uruchomieniem projektu poznania ludzkiego genomu.
ZOBACZ TAKŻE: Chcesz odwiedzić Stany? Przygotuj swoje konta społecznościowe
Sztuczne DNA a etyka
Choć projekt prowadzony jest z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa i etyki, nie brakuje głosów sceptycznych. Część ekspertów ostrzega przed potencjalnymi nadużyciami, takimi jak próby tworzenia „ulepszonych” ludzi, modyfikacje w celach militarnych czy projektowanie istot z wybranymi cechami. Tego typu technologie, jak każda rewolucyjna innowacja, niosą ze sobą ryzyko wykorzystania w sposób niezgodny z wartościami społecznymi i naukowymi.
Liderzy projektu podkreślają jednak, że właśnie dlatego kluczowe jest rozpoczęcie badań już teraz – by rozwijać technologię w sposób transparentny i podlegający debacie społecznej. Tylko w ten sposób można wypracować mechanizmy kontroli i etyczne standardy, zanim komercyjni gracze przejmą inicjatywę.
